3.2.2. Kanada

Kanada AYO’ya 2011 yılında katılmış ve açık devlet çerçevesi üzerinden ülkenin açık veri süreçlerinin geliştirilmesi için Açık Devlet Eylem Planı’nı yayınlamıştır (Gill, Corbett, & Sieber, 2017). İlgili eylem planındaki en önemli beş öneriden biri “Vatandaşın yetkinliğinin arttırılması ve işbirliği için bilgilendirme ve danışmanlık faaliyetlerinin ilerletilmesidir” (Francoli, 2016). Harper hükümeti döneminde yürürlüğe giren Açık Devlet Eylem Planı üç ana başlık üzerine oluşturulmuştur: bilgilendirme, veri ve diyalog süreçleri (Roy, 2017).

Federal hükümet ana bir açık veri portalının adaptasyonu sürecine başlasa da yerel ve belediye yönetimleri de kendi açık veri süreçlerini yönetmekle yükümlüdürler. Federal seviyede gerçekleştirilen eylemlerin devletin en alt birimlerine etkisinin az olmasından dolayı alınan bu kararın yanında Kanada devletinin mevzuatına göre açık devlet; “şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin, vatandaşın devlet süreçlerine katılımının arttırılabilmesi için veri ve bilgiye erişimin arttırılması” şeklinde ifade edilmiştir (Government of Canada, 2016).

Kanada’nın 2014 yılında iki yıllık bir yazılım geliştirme sürecinin ardından yayınlanan eylem planında açık devlet, açık veri, vatandaş katılımına yönelik tanım ve izlenecek yöntemler açıkça belirtilmiştir. Hemen ardından ilk açık devlet portalı data.gc.ca yayınlanmıştır, bilgi edinme hizmetleri (ATI) ara yüzü yenilenmiştir, tüm veriler için ortak bir açık devlet lisansı tanımlanmıştır, yeni bir e-devlet web sayfası (canada.ca) yayınlanmıştır, Kanada vatandaşları için açık veri deneyim programı(CODE) başlatılmıştır ve 2014 yılı Şubat ayında açık devlet verisi kullanılarak çözümlerin sunulduğu, herkesin katılabileceği bir yarışma düzenlenmiştir (Gill, Corbett, & Sieber, 2017). 2016 yılında güncellenen eylem planında ise başlangıçtan itibaren açıklık, mali şeffaflık, inovatif, ekonomik ve sürdürülebilir kalkınma başlıkları üzerinde durulmuştur. (Scassa, 2016)’ya göre 2016 yılındaki eylem planında şeffaflık ve açıklık üzerine odaklanılmasının sebebi önceki eylem planlarında bu konuların yeterli düzeyde ifade edilmediğine yönelik eleştirilerdir.

Kanada’nın tüm açık devlet hizmetleri açık devlet portalı data.gc.ca üzerinden sunulmakta ve bu portal Açık Devlet Sekretaryası tarafından yürütülmektedir. Devletin ilgili kurumlarından portala açık veri sağlanması sekretaryanın görevleri arasında yer almaktadır (OECD., 2014).

Kanada açık devlet portalı open.canada.ca mevcutta;

🔰 Federal yönetime ait 43 birimden 200.000 veri seti yer almakta ve hepsi ortak açık devlet lisansına sahiptir.

🔰 Açık veri kullanıcılarının arama ve indirme gibi işlerini kolaylaştırmaya yönelik inovatif çözümler geliştirilmiştir.

🔰 Kullanıcıların şikayet ve önerilerini paylaşabileceği ve yüksek değerli veri setlerinin paylaşımı için devlete yardımcı olabileceği ortamlar sunulmuştur.

🔰 Geliştiricilerin, kullanıcılara yönelik uygulama geliştirebilmesi için geliştiricilere yönelik direktiflerin yer aldığı ortamlar yer almaktadır (OECD, 2014).

Open.canada.ca’nın tasarlanma sürecinde diğer ülkelerin ulusal açık veri portalları incelenmiş, süreç modellerine yönelik pilot çalışmalar gerçekleştirilmiş, bir çok özellik için kullanıcı deneyimi testleri yapılmış ve Kasım 2014’te portal tam olarak hizmete sunulmuştur. Test çalışmalarında birçok görüşmeler yapılmış ve kullanıcı deneyimini ölçmeye yönelik araçlardan yararlanılmıştır. Portalın kodlama çalışmaları Mart 2011’te başlamıştır. CKAN altyapısının tercih edildiği yazılımın ara yüz teknolojisi için de Drupal tercih edilmiştir. Portalın yıllık maliyeti ise ortalama 800.000 dolar civarında olup stratejik geliştirmeler, yönetim, paydaşların katılımı ve portalın bakım masrafları bu maliyet dahilindedir. Portalın merkezde yer aldığı ekosistemde Açık Devlet Teknik Ekibi, Açık Devlet Araçları ve Kaynakları Ekibi, Açık Devlet Ekibi gibi federal seviyede çalışan ve portalın kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla kurulmuş ekipler yer almaktadır. Ayrıca devletin farklı kurumlarından üst düzey yetkililerin yer aldığı Açık Devlet Yürütme Komitesi mevcuttur (OECD., 2014). ODX (2016)’in raporuna göre Kanada’da veri analitiği ekonomisi 1.1 milyar dolar civarındadır.

Yönetim	Veri Türleri
Federal	Tarım, Finansal Hizmetler, Ekonomi, Doğal Kaynaklar, Meteoroloji
Şehir	Mahkemeler, Eğitim, Çevre, Enerji, Sağlık
Belediye	Su Kaynakları, Trafik, Park, Tapu Kayıt

Tablo 6 Kanada'nın yönetim yapısına göre açık devlet verisi alansal dağılımı

Quebec, Kanada vergi dairesine ait verilerin açılmasıyla, kamu verileri ve diğer kaynaklardan alınan veriler bir araya getirilerek vatandaşların yaşam standartlarına göre harcamalarını tahmin edilebileceği The Wealth Indicators projesi gerçekleştirilmiştir. İlgili projeden elde edilen sonuçlara göre potansiyel vergi kaçakçılığı vakaları öncesinden tespit edilmiş ve 2003-2011 yıllarına ait verilerin sonucundaki çıktıların ardından eyalet yönetimi 189 milyon dolarlık ek gelir sağlamıştır. Projenin maliyetlerinin düşülmesiyle birlikte eyalete kalan net kar 157 milyon dolardır (Deloitte, Driving economic and social growth , 2016).

Vancouver şehrinde geliştirilmiş VanMap uygulaması kullanıcıların şehre ait verileri şehir haritasında görmesine olanak sağlayan web tabanlı bir uygulamadır. VanMap, federal devletin açık veri portalı da dahil olmak üzere birçok kaynaktaki verilerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. VanMap sayesinde kullanıcılar mülki sınır bilgilerine, imar bilgilerine, kanalizasyon hatları bilgilerine, su hatları bilgilerine, çeşitli adres bilgilerine, suç istatistiklerine, vb. ücretsiz bir şekilde erişebilmektedir.

Toronto Belediyesi yayınladığı geniş kapsamlı veri setinin ardından birçok kurumsal şirket bu verileri kullanarak çeşitli uygulamalar geliştirmiştir. Açılan veri setlerinden biri toplu taşıma araçlarının gerçek zamanlı konum verisidir. Bu veri seti sayesinde geliştiriciler vatandaşların günlük yaşamını oldukça kolaylaştıran popüler uygulamalara imza atmıştır. Bu uygulamalardan biri olan localMotion alternatif ulaşım araçlarını bir araya getiren bir uygulamadır.

Okul Çevresi (The School Zone) uygulaması ailelere ve öğrencilere yönelik geliştirilmiş olan ve güvenli okul istikametini belirleyen bir uygulamadır. Bir hackathon etkinliği sırasında geliştirilen bu uygulama Kanada Eğitim Bakanlığı’na ait okul konum verileri ve British Columbia, Mevduat Sigorta Kurumu’na ait kaza verileri bir araya getirilerek geliştirilmiştir. HectaresBC ise British Columbia Eyaleti verileriyle çevresel verileri bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş vatandaşların çevresel çeşitliliğe yönelik arama ve çalışma yapabileceği, bulunduğu konuma göre arazi bakımına yönelik önerileri alabileceği bir uygulamadır.

Canada’s Open Data Exchange (ODX); açık veri sayesinde Kanada’nın edinebileceği sosyal ve ekonomik kazanımların sağlanması için kurulmuş bir kamu-özel iştirakidir. ODX veriye ihtiyacı olan ve ilgili veriye sahip olan kurumlar arasındaki alışverişin sağlanması için süreç ve gerekli araçları tasarlamaktadır. Kanada’da yer alan bir diğer kuruluş olan Open Data for Development (OD4D) ise uluslararası düzeyde çalışan ve açık veri ekosisteminin oluşturulmasına yönelik bir ortaklıktır.